ΑΟΖ: Επίκαιρες συμφωνίες, συνομιλίες, επισκέψεις και στο βάθος …διάλογος! - Συνέντευξη στον Συμεών Σολταρίδη, για το Enetpress.gr

ΘΟΔΩΡΟΣ ΤΣΙΚΑΣ. Πολιτικός Επιστήμονας-Διεθνολόγος. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες και Διεθνείς Σχέσεις στην Ελλάδα. Έκανε μεταπτυχιακά στη Γαλλία. – Ασχολείται με θέματα διεθνούς, εξωτερικής και ευρωπαϊκής πολιτικής. Τα τελευταία χρόνια έχει ιδιαίτερη ενασχόληση με τις εξελίξεις στα Βαλκάνια, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό.- Αρθρογραφεί τακτικά για τα θέματα αυτά. Έχει συμμετάσχει σε σχετικά Συνέδρια και εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Eρώτηση πρώτη: Σχολιάστε την ελληνο-ιταλική συμφωνία. Υπάρχουν αδύνατα σημεία;

Σίγουρα είναι ένα πρώτο θετικό βήμα η ΑΟΖ με την Ιταλία. Θα μπορούσαμε να το είχαμε κάνει αυτό πολλά χρόνια τώρα, αν είχαμε πάρει ορισμένα διδάγματα. Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) δεν μπορείς να προσδιορίζεις μονομερώς. Πρέπει τα κράτη, των οποίων τα ύδατα γειτονεύουν, να έρθουν σε διαπραγματεύσεις. Σε κάθε διαπραγμάτευση, κάτι δίνεις και κάτι παίρνεις. Πάντα υπάρχει συμβιβασμός. Δεν μπορείς να καταλήξεις σε μια συζήτηση με τις αρχικές μαξιμαλιστικές θέσεις σου, διότι υπάρχουν και τα δικαιώματα των άλλων.

Η χώρα μας επέδειξε ρεαλισμό και ευελιξία. Αποδέχτηκε ότι οι Οθωνοί και οι Στροφάδες, επειδή είναι πολύ μικρά νησιά, δεν έχουν πλήρη “επήρεια” στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Δεν μπορεί παρά να εφαρμόσει τα ίδια κριτήρια και στις συζητήσεις με Αίγυπτο, Αλβανία, Λιβύη και Τουρκία. Αν δεν το κάνει, θα γίνει καταγέλαστη διεθνώς. Οι ΑΟΖ δεν είναι ζώνες εθνικής κυριαρχίας. Είναι διεθνή ύδατα, στα οποία τα παράκτια κράτη έχουν δικαιώματα οικονομικής εκμετάλλευσης.

Οι Ιταλοί ψάρευαν μέχρι τα έξι μίλια έξω από τα Επτάνησα. Από τη στιγμή που η θάλασσα μέχρι το μέσο της απόστασης Ελλάδας-Ιταλίας, γίνεται ελληνική ΑΟΖ, μπορεί να την εκμεταλλεύεται οικονομικά μόνο η Ελλάδα. Για να μπορούν να αλιεύουν και οι Ιταλοί, ζήτησαν να πάρουν σχετική παραχώρηση μέσα στην συμφωνία.

Ερώτηση δεύτερη: Τι μας ετοιμάζει η πιθανή συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου; Γιατί το Καστελόριζο είναι σημείο μη επιλύσιμο; Η συμφωνία θα είναι απόλυτη ή κατά το ήμισυ;

Η Αίγυπτος συμφωνεί ότι τα νησιά γενικά έχουν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Αλλά, όπως και πολλές άλλες χώρες, δεν αποδέχεται πλήρως την επίσημη ελληνική ερμηνεία για την εφαρμογή του Δικαίου της Θάλασσας. Δεν δέχεται ότι τα πολύ μικρά νησιά, όπως το Καστελόριζο και η νησίδα Χρυσή στο Νομό Λασιθίου νοτίως της Κρήτης, είναι λογικό να έχουν πλήρη «επήρεια» στην χάραξη της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ. Γι΄ αυτό, τόσα χρόνια δεν κατορθώσαμε να συνάψουμε σχετική συμφωνία.

Ενώ το Καστελόριζο έχει αναμφισβήτητα «επήρεια», δεν μπορούμε να θεωρούμε ότι μπορεί να έχει ΑΟΖ 4.000 φορές μεγαλύτερη από την έκταση του. Δεν μπορεί να «εμποδίσει» την έξοδο της Τουρκίας στα διεθνή ύδατα, όσον αφορά ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα. Είναι πολύ αμφίβολο -επιεικώς- ότι μια μελλοντική ελληνική ΑΟΖ θα συναντιέται με την κυπριακή ΑΟΖ.

Το ίδιο έχει συμβεί και με την Λιβύη, όσον αφορά την περίπτωση της Γαύδου, της οποίας την πλήρη «επήρεια» αρνείται. Επί πολλά χρόνια, επί καθεστώτος Καντάφι ήδη, και όχι μόνο με την σημερινή, διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση Σάρατζ.

Αυτός είναι και ο λόγος, που η Ελλάδα προσανατολίζεται τώρα στην λεγόμενη «μερική» οριοθέτηση με την Αίγυπτο. Αφήνει δηλαδή τα θεωρούμενα «δύσκολα» σημεία, και επιδιώκει την οριοθέτηση προς την περιοχή της δυτικής Κρήτης, Αιγύπτου και Λιβύης.

Ερώτηση Τρίτη: Πώς ερμηνεύεται η επίσκεψη Μητσοτάκη στο Ισραήλ; Είναι σημαντική για την χώρα ή το Ισραήλ, συνεχίζει μόνο να είναι σύμμαχος μόνο στα λόγια;

Οι σχέσεις της Ελλάδας με το Ισραήλ είναι χρήσιμες και θα ήταν καλό να συνεχιστούν. Σε ορισμένα ζητήματα οι απόψεις των δύο χωρών συμπίπτουν. Και υπάρχουν πολλά πεδία συνεργασίας, οικονομικής, ενεργειακής, εμπορικής, αμυντικής, επιστημονικής, τεχνολογικής, τουριστικής. Μπορούν μάλιστα, υπό προϋποθέσεις, να συμβάλουν στην πολυμερή συνεργασία και με αραβικές χώρες της περιοχής, ακόμα και για την άρση του αδιεξόδου στο Παλαιστινιακό. Και να αξιοποιηθεί ο ρόλος της Ελλάδας ως κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής ‘Ένωσης.

Δεν μπορούν όμως να υποκαταστήσουν την ανάγκη συνεννόησης με την Τουρκία, πολύ περισσότερο να αποσκοπούν ή να φαίνεται ότι αποσκοπούν στον αποκλεισμό της Τουρκίας. Εξάλλου κάποια στιγμή οι σχέσεις του Ισραήλ με την Τουρκία θα εξομαλυνθούν και ήδη υπάρχουν προσπάθειες προς αυτήν την κατεύθυνση.

Δεν πρέπει να περιοριζόμαστε στις «τριμερείς συνεργασίες» που -μαζί με την Κύπρο- έχουμε με Αίγυπτο και Ισραήλ. Και να συνειδητοποιήσουμε ότι είναι τουλάχιστον αβέβαιη η υλοποίηση “φαραωνικών” έργων, όπως ο σχεδιαζόμενος αγωγός EastMed. Διότι είναι πολυδάπανα, με αμφίβολη οικονομική ανταποδοτικότητα, τεχνικά δύσκολα και επιβαρυντικά για το περιβάλλον.