Με αφορμή την επίσκεψη μου στην Κύπρο, για την παρουσίαση του βιβλίου του Νιαζί Κιζίλγιουρεκ, Τουρκοκύπριου Καθηγητή Πανεπιστημίου Κύπρου και ευρωβουλευτή της Κυπριακής Δημοκρατίας, "Από τον Κεμαλισμό στον Ερντογανισμό: η πορεία της σύγχρονης Τουρκίας", προσκληθήκαμε μαζί με τον συγγραφέα στο studio του ραδιοσταθμού ASTRA 92,8 για να συζητήσουμε με τον δημοσιογράφο Νεόφυτο Νεοφύτου.
Στην πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση, μεταξύ άλλων τόνισα:
- Πολλές φορές μιλάμε για την Τουρκία, χωρίς να την γνωρίζουμε καλά.
- Ο Ερντογάν θέλει να αφήσει την σφραγίδα του στην τουρκική Ιστορία. Το 2023 είναι το σημαντικό ορόσημο των 100 χρόνων από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας. Θέλει να δείξει ότι είναι τουλάχιστον ισότιμος με τον Κεμάλ Ατατούρκ, τον ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας.
- Οι Τουρκοκύπριοι θέλουν κάπου να στραφούν. Η μεγάλη πλειοψηφία θέλει να στραφεί προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσω της λύσης του Κυπριακού. Αν όμως δεν δουν τέτοια προοπτική, είναι σα να τους οδηγούμε προς την Τουρκία.
- Θα τους δεχτούμε ως εταίρους σε μια Ομοσπονδιακή Κύπρο, με πολιτική ισότητα, ή θα αφήσουμε να προσαρτηθεί πλήρως το 40% της Κύπρου στην Τουρκία; Αυτό είναι το μεγάλο δίλημμα για ελληνοκυπριακή ηγεσία και Ελλάδα, των λίγων επόμενων ετών.
- Η τουρκοκυπριακή Κοινότητα είτε μεταναστεύει είτε αφομοιώνεται. Με ποιους θα διαπραγματευθούμε την λύση του Κυπριακού μετά από λίγα χρόνια;
- Κανείς δεν ξέρει αν θα υπάρξει "εξαγωγή" της κρίσης από την Τουρκία στη γειτονιά μας. Όσο οι ελληνοτουρκικές διαφορές μένουν ανοιχτές και όσο το Κυπριακό μένει άλυτο, μένει "χώρος" για να υπάρξει ένταση.
- Πρέπει να αποφασίσουμε αν θέλουμε να ζούμε με ειρήνη και σταθερότητα. Αυτό προϋποθέτει επίλυση των προβλημάτων. Επίλυση των προβλημάτων δεν μπορεί να σημαίνει ότι θα επιβάλλουμε εμείς τις δικές μας θέσεις στα ελληνοτουρκικά ή στο Κυπριακό. Κάθε διαπραγμάτευση απαιτεί έναν έντιμο συμβιβασμό, κάποιες αμοιβαίες παραχωρήσεις.
- Και στις ελληνοτουρκικές διαφορές και στο Κυπριακό, οι δυσκολίες δεν προέρχονται τόσο από την ουσία των προβλημάτων. Αλλά από το εσωτερικό πολιτικό κόστος στο να πειστούν οι κοινωνίες μας ότι δεν μπορούν να λυθούν τα προβλήματα στη βάση μόνο των δικών μας απόψεων. Διότι δεν υπάρχουν μόνο τα δικά μας δικαιώματα, αλλά και τα δικαιώματα της άλλης πλευράς.
- Δεν πιστεύω ότι πρέπει να παίζουμε μεταξύ της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης στην Τουρκία. Κάθε χώρα έχει τον ηγέτη της. Με αυτόν είμαστε υποχρεωμένοι από την Ιστορία και την Γεωγραφία να διαπραγματευθούμε. Όπως κι εμείς δεν θέλουμε να μας λένε οι άλλοι με ποιους ηγέτες μας θέλουν να διαπραγματευθούν, το ίδιο πρέπει να κάνουμε κι εμείς.
- Η πολιτική ηγεσία θέλει όραμα. Μόλις 8 χρόνια μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, ο Ελευθέριος Βενιζέλος επισκέφθηκε την Άγκυρα, υπέγραψε Σύμφωνο Φιλίας και Συνεργασίας με την Τουρκία, το οποίο τηρήθηκε επί 35 χρόνια, και πρότεινε τον Κεμάλ Ατατούρκ για Νόμπελ Ειρήνης. Το 10% του πολιτικού θάρρους του αν είχαν οι ηγεσίες Ελλάδας, Τουρκίας και Κύπρου, θα είχαν λυθεί τα προβλήματα.
- Μπορούν να βρεθούν αμοιβαία συμφέρουσες λύσεις. Δεν είναι "μηδενικό άθροισμα", δηλαδή ό,τι κερδίζουμε εμείς το χάνουν οι άλλοι, ή το αντίστροφο. Υπάρχουν θετικά για όλες τις πλευρές. Αλλά για αυτά χρειάζεται ισχυρή πολιτική βούληση.
Το ηχητικό της εκπομπής (η συζήτηση αρχίζει στο 31'): www.mixcloud.com/Dialogos/26-11-2021-%CE%B7-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%BF%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1-%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B9%CF%89%CF%82/?utm_source=notification&utm_medium=email&utm_campaign=notification_new_upload&utm_content=html
