Σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας και Κυπριακό/ Συνέντευξη στην εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ Κύπρου

Σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας και Κυπριακό

Συνέντευξη στην εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ Κύπρου , Κυριακή 23/3/2025

https://politis.com.cy/politis-news/politiki/919484/to-kalo-kai-to-kako-senario-sto-kypriako-dyo-diethnologoi-apantoyn-an-i-lefkosia-borei-na-elpizei-stis-evrotoyrkikes-scheseis

Για την προσπάθεια επανασύνδεσης των σχέσεων Τουρκίας και ΕΕ, μίλησε στον «Π» ο πολιτικός επιστήμονας και διεθνολόγος Θόδωρος Τσίκας, λέγοντας ότι αυτή η προσπάθεια άρχισε πολύ πριν τις δραματικές εξελίξεις που επέφερε η εκλογή Τραμπ και συγκεκριμένα την άνοιξη του 2024, όταν ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, κλήθηκε στο Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ για να συζητηθεί το θέμα της επανασύνδεσης. «Η Τουρκία», πρόσθεσε, «θέλει επανασύνδεση των σχέσεών της με την ΕΕ, διότι έχει θέματα να προωθήσει, όπως η αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης, η κατάργηση της βίζας για τα ταξίδια Τούρκων προς χώρες της Ένωσης και η νέα οικονομική ενίσχυση».

Ακολούθως εξήγησε τους λόγους για τους οποίους επιζητά την επανασύνδεση και η ΕΕ, λέγοντας ότι η Άγκυρα είναι πολύ σημαντικός γεωπολιτικός παράγοντας, καθώς βρίσκεται πολύ κοντά στο μέτωπο Ρωσίας-Ουκρανίας, συνορεύει με την περιοχή του Καυκάσου και με χώρες της Μέσης Ανατολής». Υπάρχει, πρόσθεσε, και το ζήτημα του Προσφυγικού, ενώ επεσήμανε το γεγονός ότι η Τουρκία είναι σημαντικός οικονομικός και εμπορικός εταίρος ευρωπαϊκών χωρών. «Λόγω του κοινού ενδιαφέροντος των δύο πλευρών», τόνισε ο κ. Τσίκας, «μπορεί κανείς να θέσει και τα δικά του θέματα, μεταξύ των οποίων το Κυπριακό και τα ελληνοτουρκικά. Υπάρχει ένα πεδίο στο οποίο μπορούμε να δούμε το συμφέρον τόσο του ενός όσο και του άλλου».

Ευρωπαϊκή άμυνα

Σε ό,τι αφορά τη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική άμυνας και ασφάλειας, ο κ. Τσίκας ανέφερε ότι η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ την προηγούμενη εβδομάδα άνοιξε τον δρόμο για τη συμμετοχή της Τουρκίας. «Στα Συμπεράσματα της Συνόδου», σημείωσε, «αναφέρεται ρητά ότι η Ένωση θα συνεργαστεί με χώρες μη μέλη της που εμφορούνται από παρόμοιες ιδέες (like-minded) "σε συνασπισμό επιθυμούντων" για την άμυνα. Οι χώρες αυτές είναι Τουρκία, Βρετανία, Νορβηγία, Ισλανδία και Καναδάς, τις οποίες ενημέρωσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, μετά το τέλος της Συνόδου». Επομένως, συνέχισε, «Ελλάδα και Κύπρος τίθενται μπροστά σε ένα στρατηγικό δίλημμα, ανάλογο με αυτό που είχαν αντιμετωπίσει στις παραμονές του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ελσίνκι (1999), το οποίο οδήγησε στην ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ και στην ανακήρυξη της Τουρκίας ως υποψήφιας χώρας προς ένταξη».

Δεύτερο «Ελσίνκι»

«Το Κυπριακό για την Τουρκία είναι και γεωπολιτικό ζήτημα, δεν είναι μόνο θέμα εσωτερικής διακυβέρνησης στην Κύπρο», επεσήμανε ο κ. Τσίκας. «Με την παρουσία τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο», πρόσθεσε, «η Τουρκία έχει και παρουσία σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο. Για να αποσύρει τα στρατεύματά της, θα απαιτηθεί να λάβει κίνητρα ή ανταλλάγματα, που έχουν σχέση με τη γεωπολιτική θέση της, όπως ειδική, ενισχυμένη σχέση με την ΕΕ και συμμετοχή στο ενεργειακό παιχνίδι της Ανατολικής Μεσογείου». Εξέφρασε δε την άποψη ότι ένα δεύτερο «Ελσίνκι» θα διευκόλυνε την προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού και τη διευθέτηση των ελληνοτουρκικών διαφορών. «Όχι, δηλαδή, αποκλεισμός της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας, αλλά το αντίθετο», πρόσθεσε.

Ορθολογική σκέψη

Ακολούθως ο κ. Τσίκας υποστήριξε ότι, «από τη στιγμή που σχεδόν όλοι οι Ευρωπαίοι εταίροι μας επιθυμούν με τον έναν ή άλλον τρόπο τη συνεργασία της Τουρκίας στον τομέα της ευρωπαϊκής άμυνας, θα ήταν "αυτοκτονικό" για την Ελλάδα και την Κύπρο να αντιταχθούν σε αυτό». Η ορθολογική σκέψη, όπως είπε, «απαιτεί Αθήνα και Λευκωσία να στηρίξουν, με ορισμένες προϋποθέσεις, τη σύμπραξη της Τουρκίας στη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική άμυνας, η οποία μεταξύ άλλων περιλαμβάνει και την αμυντική κάλυψη της ευρύτερης περιοχής μας».

Συνεχίζοντας δήλωσε ότι «οι γνωστές κοντόφθαλμες προσεγγίσεις για βέτο και αποκλεισμούς δεν πρέπει να επικρατήσουν, ώστε να μην χαθεί η Τουρκία για την Ευρώπη και για τα συμφέροντα Ελλάδας και Κύπρου για μία ακόμη φορά». Αντίθετα, σημείωσε, «πρέπει να χρησιμοποιήσουμε το ενδιαφέρον όλων των πλευρών για να προχωρήσει επί της ουσίας ο διάλογος τόσο για το Κυπριακό όσο και για τα ελληνοτουρκικά». Επεσήμανε ωστόσο ότι δεν θα πρέπει «να θεωρήσουμε ότι μέσω της διαδικασίας αυτής θα επιβάλουμε στην Τουρκία να αποδεχτεί τις δικές μας θέσεις. Αλλά να έχουμε την πολιτική βούληση για τους αναγκαίους προωθητικούς συμβιβασμούς. Σε μια τέτοια περίπτωση ο διεθνής παράγων και ειδικά η ΕΕ θα συμβάλουν θετικά».