Σημεία ομιλίας Θόδωρου Τσίκα: "Η διεθνής θέση της Κύπρου και οι προοπτικές επίλυσης του Κυπριακού ", Ημερίδα Δήμου Αίγινας, 25/1/2025

Ημερίδα του Δήμου Αίγινας «Η Κύπρος στην Ιστορία και την διεθνή συγκυρία», Αίγινα, 25/1/2025

 

Πληροφορίες για την Ημερίδα εδώ: www.aeginaportal.gr/eidiseis/omilies/39166-i-kypros-stin-istoria-kai-sti-diethni-sygkyria-hmerida-apo-to-dimo-aiginas-kai-to-diktyo-poleon-ioannis-kapodistrias-sto-kapodistriako-orfanotrofeio.html

 

 

Σημεία ομιλίας Θόδωρου Τσίκα: "Η διεθνής θέση της Κύπρου και οι προοπτικές επίλυσης του Κυπριακού "

 

 

Τον Σεπτέμβριο 2024 έγινε επανεκκίνηση διεργασιών για το Κυπριακό, μετά 7 χρόνια ακινησίας (τελευταίες συνομιλίες είχαν γίνει στο Κραν Μοντανά Ελβετίας 2017) .

 

Συναντήθηκαν στη Νέα Υόρκη, ο Γ.Γ. ΟΗΕ με τους ηγέτες Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.

 

Συμφωνήθηκε:

 

1. Συνάντηση των δύο ηγετών στην Κύπρο, για άνοιγμα νέων διόδων στην «Πράσινη Γραμμή», από Βορρά προς Νότο και αντιστρόφως. Πραγματοποιήθηκε πριν λίγες μέρες και θα επαναληφθεί.

 

2. Πραγματοποίηση πενταμερούς Διάσκεψης στις αρχές Μαρτίου 2025, με ηγέτες Ελληνοκυπρίων-Τουρκοκυπρίων, τις εγγυήτριες Δυνάμεις - Ελλάδα/ Τουρκία/ Βρετανία, και τον Γ.Γ. του ΟΗΕ.

 

 

Γιατί αυτή η κινητικότητα;

 

 

Α) Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

 

Απόφαση της ΕΕ για αποκοπή από τα ρωσικά καύσιμα. Αναζήτηση πηγών ενέργειας (παλιών ρυπογόνων - πετρέλαιο/φυσικό αέριο ή νέων καθαρών – ΑΠΕ, πράσινο υδρογόνο, ηλεκτρισμός). Πολλές από αυτές παράγονται στην Ανατολική Μεσόγειο ή περνάνε μέσω Α. Μεσογείου, ερχόμενες από Μ. Ανατολή, Ινδία κλπ

 

Άρα, ο διεθνής παράγων θέλει σταθερή ροή και σταθερότητα στην περιοχή. Με το Κυπριακό άλυτο, αυτό δεν μπορεί να γίνει.

 

 

Β) Συγκρούσεις στη Μ. Ανατολή. Γάζα, Λίβανος, ασταθής Συρία, απειλή Ιράν.

 

ΗΠΑ και ΕΕ θεωρούν την Κύπρο, σημείο σταθερότητας σε όλη την περιοχή. Βάση για ανθρωπιστική βοήθεια, αλλά και για εγκατάσταση παρατηρητηρίων και στρατιωτικών διευκολύνσεων.

 

Η Κύπρος θέλει, αλλά χωρίς λύση Κυπριακού, πάντα ελλοχεύει κίνδυνος ανάφλεξης, είτε στην ίδια την Κύπρο, είτε εξ αντανακλάσεως μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας.

 

 

Γ) Επανασύνδεση σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας. 

 

Και οι δύο πλευρές θέλουν.

 

Η Τουρκία θέλει, για να αναβαθμίσει την Τελωνειακή Ένωση ΕΕ-Τουρκίας, να προωθήσει κατάργηση βίζας Τούρκων πολιτών προς χώρες-μέλη της ΕΕ, κλπ.

 

Η ΕΕ θέλει, λόγω της γεωπολιτικής θέσης της Τουρκίας, η οποία βρίσκεται κοντά στο μέτωπο Ρωσίας-Ουκρανίας, έχει σύνορα με Μ. Ανατολή (Συρία, Ιράκ, Ιράν) και με Καύκασο (Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν) και φυσικά για οικονομικούς λόγους, (μεγάλος όγκος συναλλαγών), αλλά και για Προσφυγικό.

 

Πέρυσι κλήθηκε ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Χακάν Φιντάν στο Συμβούλιο ΥΠΕΞ της ΕΕ. Χθες η νέα Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Κάγια Κάλλας, δήλωσε διασύνδεση ενταξιακής πορείας Τουρκίας με Κυπριακό (σήμερα πάει στην Άγκυρα, το πρώτο της ταξίδι)

 

 

Δ) Ελληνο-τουρκικός διάλογος.

 

Θετικό κλίμα. 

Το Κυπριακό δεν είναι διμερές ζήτημα, αλλά διεθνές. Παρ΄ όλα αυτά, ελληνοτουρκικά και Κυπριακό αλληλοεπηρεάζονται. Είναι αυταπάτη μια λύση του Κυπριακού, με ένταση στα ελληνοτουρκικά.

 

Ο Γ.Γ. του ΟΗΕ δεν θα ξεκινήσει διαδικασία για το Κυπριακό, αν δεν λάβει εγγυήσεις, ώστε να μην αποτύχει ξανά. Ούτε θα ξεκινήσει διαδικασία με ανοιχτό τέλος, και χωρίς σαφές χρονοδιάγραμμα. Δεν επιθυμεί αέναο και αιώνιο διάλογο.

 

Θέλει εγγυήσεις:

 

- Από την Τουρκία ότι δεν θα επιμείνει σε «λύση δύο κρατών».

 

- Και από την ελληνοκυπριακή πλευρά σαφή, έμπρακτη εγγύηση ότι εννοεί πραγματικά την «πολιτική ισότητα».

 

Η Τουρκία ξέρει ότι «λύση δύο κρατών» δεν θα γίνει ποτέ αποδεκτή διεθνώς. Την χρησιμοποιεί για διαπραγματευτικούς λόγους. Δεν θα την αποσύρει πριν τις συνομιλίες. Αλλά εντός των συνομιλιών, αν λάβει κατάλληλα ανταλλάγματα, μπορεί να το κάνει. Έχει ήδη διαμηνύσει στον σημερινό αδιάλλακτο Τουρκοκύπριο ηγέτη, Ερσίν Τατάρ, να μην κάνει πολλές σκληρές δηλώσεις γιατί δένει τα διπλωματικά χέρια Τουρκίας.

 

Η ελληνοκυπριακή ηγεσία πρέπει να δεχθεί την «πολιτική ισότητα» μεταξύ Ελληνοκυπριακής και Τουρκοκυπριακής πλευράς, στο νέο κράτος που θα προκύψει μετά την λύση. Αυτή περιλαμβάνεται στα ψηφίσματα του ΟΗΕ.

 

Αυτό σημαίνει ότι μιλάμε για ένα συνεταιρικό κράτος, δηλαδή Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι συμμετέχουν στη λήψη όλων των αποφάσεων που θα αφορούν το κοινό κράτος και δεν μπορεί να λαμβάνονται αποφάσεις που θα είναι σε βάρος της μίας από τις δύο πλευρές (ή να αγνοείται η μία).

 

Αυτό απαιτεί συγκεκριμένο τρόπο με τον οποίο θα λαμβάνονται οι αποφάσεις στο κοινό Υπουργικό Συμβούλιο. Σε αυτόν πρέπει να δεσμευθεί η ελληνοκυπριακή ηγεσία.

 

Για την Τουρκία το Κυπριακό είναι και γεωπολιτικό ζήτημα. Με την παρουσία των στρατευμάτων της στην Κύπρο έχει ρόλο και παρουσία σε όλη την Αν. Μεσόγειο. Άρα για να αποσύρει στρατεύματα και για να δώσει «κατακτημένο έδαφος», θα πρέπει να έχει σοβαρά κίνητρα.

 

Το ένα θα είναι μια ειδική προνομιακή σχέση ΕΕ-Τουρκίας (αναβάθμιση Τελωνειακής Ένωσης –οικονομικές/εμπορικές συναλλαγές, καθεστώς βίζας, νέα οικονομική ενίσχυση για Προσφυγικό, συμμετοχή σε συνεργασίες που είναι ανοιχτές για τρίτες χώρες, όπως η Διαρθρωμένη Συνεργασία για αμυντικά θέματα, στην οποία ήδη συμμετέχει Νορβηγία κλπ).

 

Και το άλλο είναι η συμμετοχή της στην αξιοποίηση ενεργειακών πόρων στην ανοιχτή θάλασσα (διεθνή ύδατα) της Ανατ. Μεσογείου. Η Τουρκία έχει δικαιώματα, λόγω μεγαλύτερης ηπειρωτικής ακτογραμμής. Όχι βέβαια τόσο όσα της «δίνει» το καταχρηστικό τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, αλλά έχει. Αυτό προϋποθέτει οριοθέτηση ΑΟΖ, τόσο με την Ελλάδα, όσο και με την Κύπρο. Το τελευταίο μπορεί να γίνει μετά τη λύση του Κυπριακού, διότι τώρα δεν έχει γίνει λόγω μη αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία.

 

Ίσως πρέπει να ανασύρουμε παλιότερη πρόταση του προηγούμενου προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, για Περιφερειακή Διάσκεψη όλων των χωρών της Αν. Μεσογείου, για ασφάλεια, ενέργεια, ΑΟΖ.

 

Γενικά πιστεύω ότι τα θέματα θα λυθούν όταν υπάρχει πολιτική βούληση για έντιμους συμβιβασμούς και αμοιβαίες παραχωρήσεις. Και φυσικά το κατάλληλο διεθνές πλαίσιο. Τόσο για την επίλυση των ελληνο-τουρκικών διαφορών, μέσω απευθείας διαπραγματεύσεων ή/και κοινής προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, όσο και του Κυπριακού.

 

Κάτι τέτοιο θα σταθεροποιήσει ολόκληρη την περιοχή μας και θα διασφαλίσει ηρεμία και ευημερία, καθώς υπό αυτές τις συνθήκες θα είχαμε και πολλαπλά οφέλη (επενδύσεις κλπ).

 

Χρειάζεται σωστή ενημέρωση της κοινής γνώμης, χωρίς μονομέρειες, χωρίς δραματοποιήσεις, χωρίς υπερβολές. Κοινωνία και πολιτικό σύστημα να αλληλοεπηρεάζονται προς την κατεύθυνση των λύσεων και όχι προς την διατήρηση των αδιεξόδων και της έντασης. Θα είναι προς το συμφέρον όλων μας.