Λίγες ώρες μετά τις συνομιλίες στην Αλάσκα, θα δει στο Οβάλ γραφείο τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε μια προσπάθεια να τον πείσει πως ο καλύτερος τρόπος για να τερματιστεί ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας είναι μια απευθείας ειρηνευτική συμφωνία και όχι «μια απλή συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, η οποία συχνά δεν τηρείται», όπως δήλωσε χτες ο Ντόναλντ Τραμπ.
«Από τη στιγμή που δεν μπορούν να βρεθούν Πούτιν και Ζελένσκι δεν ξέρω κατά πόσο είναι εύκολο να πάμε σε μια απευθείας ειρηνευτική συμφωνία», είπε στα Μακεδονικά Νέα ο πολιτικός επιστήμονας – διεθνολόγος, Θόδωρος Τσίκας ο οποίος στη συνέντευξή του αποκωδικοποιεί το αποτέλεσμα των συνομιλιών στην Αλάσκα και σχολιάζει τους τακτικισμούς του Πούτιν και τις κινήσεις Τραμπ και Ευρώπης.
Συνάντηση Τραμπ -Πούτιν στην Αλάσκα/ Πηγή: X Λευκός Οίκος
Συνέντευξη στη Δέσποινα Ιωαννίδου
-Πρόοδος, αλλά όχι συμφωνία στην Αλάσκα. «Υπάρχει ακόμη δρόμος», είπε ο Τραμπ. Ποια είναι η δική σας εκτίμηση για τα όσα συνέβησαν στη συνάντηση της Παρασκευής;
Η δική μου αίσθηση είναι ότι ο Τραμπ περίμενε κάτι πιο χειροπιαστό εκ μέρους του Πούτιν. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να είναι μια μερική αεροπορική εκεχειρία, δηλαδή να μην πλήττονται στόχοι σε ενεργειακές υποδομές ή σε κατοικημένες περιοχές. Φαίνεται, όμως, πως ο Πούτιν ζήτησε υπερβολικά ανταλλάγματα τα οποία βέβαια ο Τραμπ δεν μπορούσε να τα δώσει εν αγνοία της ουκρανικής ηγεσίας και ερήμην των Ευρωπαίων εταίρων.
Και θα πρέπει να σημειώσουμε πως η Ευρώπη -παρά τις επικρίσεις που δέχεται- έπαιξε σημαντικό ρόλο με την επιμονή της να μην υπάρξουν συμφωνίες σε βάρος της Ουκρανίας ερήμην της. Δηλαδή, τα όρια που έθεσε πριν από τις συνομιλίες στην Αλάσκα στην πράξη έγιναν αποδεκτά. Υπό αυτή την έννοια και η Ευρώπη και η Ουκρανία έχουν ανακουφιστεί ως έναν βαθμό, καθώς απετράπησαν συμφωνίες οι οποίες δεν θα μπορούσαν να ανατραπούν εύκολα.
-Τι καταφέρνει ο Ρώσος πρόεδρος μέσα από τους τακτικισμούς που ακολουθεί, αλλά και από τη στάση που τήρησε στην Αλάσκα;
Πρώτα από όλα από παρίας της διεθνούς πολιτικής σκηνής και απομονωμένος διπλωματικά επανέρχεται στο διεθνές προσκήνιο. Επίσης, κερδίζει χρόνο, καθώς επιδιώκει περισσότερες κατακτήσεις προκειμένου να έχει περισσότερα «χαρτιά» όταν θα φθάσει η ώρα της τελικής διαπραγμάτευσης. Άρα ο πόλεμος συνεχίζεται και αυτό κατά βάση ευνοεί τον Πούτιν.
Και το τρίτο είναι ότι η συνάντηση της Αλάσκας ακυρώνει τις επιπλέον –δευτερογενείς- κυρώσεις τις οποίες είχε απειλήσει ο Τραμπ ότι θα επιβάλει σε χώρες που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο και αυτό αφορά κυρίως την Κίνα και την Ινδία. Είναι προφανές πως ο Πούτιν έχει δεχτεί πιέσεις από την Κίνα και την Ινδία προκειμένου να κάνει υποχωρήσεις ώστε να μην επιβαρυνθούν οι ίδιες.
-Εκτιμάτε πως υπάρχει πολύς δρόμος ακόμη για την επίτευξη συμφωνίας και πως το αποτέλεσμα της Αλάσκας ίσως ήταν κατώτερο των προσδοκιών;
Νομίζω ότι ήταν λίγο βιαστική και πρόχειρη η προετοιμασία αυτής της συνάντησης. Ο Τραμπ ήθελε ένα γρήγορο αποτέλεσμα για να το «πουλήσει» ως επιτυχία στο κοινό του, όμως, ο Πούτιν δεν έχει λόγο να βιάζεται.
Επίσης ακούσαμε πως υπήρξε πρόοδος και πως πήγε πολύ καλά η συζήτηση. Όμως όλα αυτά είναι γενικόλογα. Δεν γνωρίζουμε πού ακριβώς έγκειται αυτή η πρόοδος.
-Σε χτεσινή ανάρτησή του ο Τραμπ ανέφερε πως όλοι συμφώνησαν ότι ο καλύτερος τρόπος για να τερματιστεί ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας είναι «να προχωρήσουμε απευθείας σε μια ειρηνευτική συμφωνία». Πόσο εφικτό είναι αυτό στο κοντινό μέλλον;
Μια ειρηνευτική συμφωνία σημαίνει πάρα πολλά πράγματα. Από τη στιγμή που δεν μπορούν να βρεθούν Πούτιν και Ζελένσκι δεν ξέρω κατά πόσο είναι εύκολο να πάμε σε μια απευθείας ειρηνευτική συμφωνία. Εδώ ο Πούτιν ζητάει μείζονα ανταλλάγματα για μια απλή εκεχειρία πόσο μάλλον για μια ειρηνευτική συμφωνία. Και επειδή απέχουν οι θέσεις των δυο χωρών δεν ξέρω πόσο αυτό είναι εφικτό με την έννοια ότι θα τηρηθούν έστω και οι στοιχειώδεις «κόκκινες γραμμές». Δηλαδή ότι δεν θα υπάρξει νομική, διπλωματική, διεθνής αναγνώριση των ρωσικών κατακτήσεων. Διότι κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε κατάρρευση των τελευταίων κανόνων και ρυθμίσεων του διεθνούς συστήματος. Οπότε δεν ξέρω πώς μπορεί να γίνει άμεσα μια απευθείας ειρηνευτική συμφωνία.
Επίσης υφίσταται και το περίπλοκο θέμα των εγγυήσεων ασφαλείας. Η Ουκρανία λέει πως «από τη στιγμή που δεν θέλετε να με βάλετε στο ΝΑΤΟ» -διότι ο Τραμπ θα βάλει βέτο- «πρέπει να μου δώσετε εγγυήσεις ότι δεν θα δεχθώ νέα επίθεση από τη Ρωσία». Αυτές οι εγγυήσεις κατά πάσα πιθανότητα περιλαμβάνουν και παρουσία ευρωπαϊκών στρατευμάτων ή παρατηρητών στο ουκρανικό έδαφος οι οποίοι θα επιτηρούν την πιστή εφαρμογή της όποιας συμφωνίας γίνει. Διότι οι Ευρωπαίοι ζητούν σε αυτές τις εγγυήσεις να συμμετάσχουν και οι Αμερικανοί. Αυτό βέβαια δεν θα αφορά παρουσία Αμερικανών στρατιωτών, αλλά κυρίως την αεροπορική και πυραυλική κάλυψη εκ μέρους των ΗΠΑ των ευρωπαϊκών δυνάμεων που θα αναπτυχθούν στο ουκρανικό έδαφος. Όλα αυτά είναι περίπλοκα ζητήματα για να αποφασιστούν πολύ σύντομα.